Opracowanie koncepcji Europejskiego Miasta Kultury Naukowej było najważniejszym celem Projektu PLACES (Platform of Local Authorities and Communicators Engaged in Science – platforma współpracy lokalnych władz i popularyzatorów nauki). Dzięki niemal czteroletniej współpracy (projekt trwa od 1.06.2010 do 31.05.2014) i wspólnemu wysiłkowi sześćdziesięciu siedmiu europejskich miast z dwudziestu dziewięciu krajów stworzono Deklarację PLACES, która formułuje warunki, jakie powinno spełniać, bądź do spełnienia których powinno dążyćEuropejskie Miasto Kultury Naukowej.
Deklaracja została przygotowana 1 października 2013 r. przez Komitet Wykonawczy PLACES, a następnie rozpowszechniona wśród realizatorów projektu we wszystkich miastach, z prośbą do lokalnych władz o wyrażenie poparcia dla jej treści.
Deklaracja stwierdza, że nauka nie jest drugorzędnym celem, ale podstawą potęgi cywilizacji Europy i świata. Europejskie Miasto Kultury Naukowej aktywnie wspiera rozwój oparty na wiedzy, a także inwestuje w naukę, badania i innowacje, co przyczynia się do wzrostu gospodarczego i zapewnia mu gospodarczą konkurencyjność.
Ważną rolą miasta jest jego zdolność do stymulowania myślenia naukowego. W Mieście Kultury Naukowej nauka wspiera procesy demokratyczne. Miasto zapewnia miejsca oferujące szeroki dostęp do wiedzy naukowej, gdzie możliwa jest interakcja i wymiana informacji. Stała, interdyscyplinarna wymiana między naukowcami, politykami i społeczeństwem tworzy zaufanie do nauki, stanowiąc podstawowy warunek rozwoju.Miasto Kultury Naukowejpromuje obecność nauki w życiu społecznym oraz zachęca społeczeństwo do aktywnego uczestnictwa w nauce.
W nowoczesnych miastach, których władze patrzą w przyszłość, instytucje naukowe angażowane są w tworzenie strategii dla rozwoju społecznego, politycznego, miejskiego i kulturowego. Władze miast rozumieją, że inwestowanie w badania naukowe, edukację i innowacje jest kluczowe dla postępu i rozwoju.
Mimo, że miasta często konkurują ze sobą w walce o zasoby, talenty, inwestycje gospodarcze czy kulturalne, to jednak mogą współpracować na wiele sposobów. Mogą dzielić się wiedzą, wymieniać pomysłami dając korzyści wszystkim współpracującym miastom i regionom. W ten sposób Europejskie Miasto Kultury Naukowej ma swój wkład w realizowanie ideału inteligentnego, trwałego i integracyjnego społeczeństwa europejskiego.
Władze polskich miast mogą wyrazić poparcie dla treści Deklaracji PLACES poprzez podpisanie się na ostatniej stronie oryginalnej wersji Deklaracji i odesłanie podpisanego dokumentu na wskazany adres.
Oryginalny tekst Deklaracji znajdziesz tutaj.
Barbara Cader-Sroka
Koordynator PLACES we Wrocławiu
Deklaracja PLACESw języku polskim
PRZEDMOWA
PLACES, Platform of Local Authorities and Communicators Engaged in Science (Platforma współpracy lokalnych władz i popularyzatorów nauki), to przedsięwzięcie w ramach 7PR, którego zamierzonym rezultatem było wypracowanie koncepcji Europejskiego Miasta Kultury Naukowej.
Europejskie Miasto Kultury Naukowejjest miastem, które w swej strategii rozwoju uwzględnia naukę i jej osiągnięcia, traktując je jako główne czynniki przyczyniające się do wzrostu gospodarczego i zmian strukturalnych.
Głównymi partnerami projektu były Ecsite – Europejska sieć centrów nauki i muzeów (koordynator ), Eusea – Europejskie stowarzyszenie wydarzeń naukowych, w tym festiwali nauki, ERRIN – europejska sieć regionów badawczo-innowacyjnych i Uniwersytet Pompeu Fabra ( UPF ) .
Projekt obejmował:
Ø powstanie lokalnych Partnerstw Miejskich, których zadaniem jest wspomaganie wymiany doświadczeń pomiędzy lokalnymi podmiotami w celu wypracowania optymalnej dla danego miasta polityki w zakresie komunikacji między nauką i społeczeństwem;
Ø stworzenie Lokalnych Planów Działania wykorzystujących zdobycze nauki dla rozwiązania kluczowych problemów miasta;
Ø przygotowanie Wydarzeń Pilotażowych, testujących innowacyjne formy społecznego wykorzystania nauki;
Ø udział w dorocznych konferencjach, warsztatach, szkoleniach i pracach tematycznych grup roboczych;
Ø opracowanie analizy wyników projektu na poziomie europejskim przez zgromadzenie przedstawicieli wszystkich zainteresowanych projektem stron.
Deklaracja PLACES,w oparciu o wiedzę zdobytą podczas realizacji projektu, przyczyni się do sformułowania i dalszego rozwijania koncepcji Europejskiego Miasta Kultury Naukowej,co w przyszłości będzie miało wpływ na jakość decyzji podejmowanych na poziomie lokalnym, krajowym i europejskim. Deklaracja PLACES bazuje na wynikach projektu podsumowanych w postaci kryteriów i rekomendacji dla Miast Kultury Naukowej. Deklaracja została sformułowana 1 października 2013 r. przez Komitet Wykonawczy PLACES, a następnie rozpowszechniona wśród realizatorów projektu. Do władz lokalnych wszystkich miast realizujących projekt wystąpiono z prośbą o wyrażenie poparcia dla treści deklaracji.
Miasta od wieków uznawane są za centra cywilizacji, mają wpływ na życie gospodarcze, społeczne, kulturalne i polityczne zarówno w samych miastach jak i w ich sąsiedztwie. IdeaEuropejskiego Miasta Kultury Naukowej wskazuje na ważną rolę miasta – jego zdolność do stymulowania myślenia naukowego, mającego korzystny wpływ na świat i jego obywateli. W celu zwiększenia konkurencyjności gospodarczej i ulepszenia systemu edukacji Miasto Kultury Naukowej aktywnie wspiera rozwój oparty na wiedzy, co przyczynia się do innowacyjności i do odkryć naukowych. Miasto Kultury Naukowej to miejsce, w którym rozumiana jest waga zarówno nauk przyrodniczych jak i humanistycznych dla społecznego i kulturowego rozwoju, a nauka wspiera procesy demokratyczne.
Nauka nie jest drugorzędnym celem, ale podstawą potęgi cywilizacji Europy i świata. Zróżnicowanie europejskich miast wskazuje na ich różną historię, odmienny proces rozwoju, także w odniesieniu do kultury naukowej.
Nauka ma decydujące znaczenie dla wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i innowacji, jest także niezbędna w procesie zmian strukturalnych i kulturowych. Nauka jest ważna dla przyszłości całych społeczeństw, a w szczególności dla rozwoju obszarów miejskich, mając wpływ na wizerunek i tożsamość miast.
Decyzje polityczne podejmowane w Europejskim Mieście Kultury Naukowej powinny uwzględniać zarówno potrzeby i sugestie obywateli, jak i przesłanki bazujące na wynikach naukowych. Polityka powinna być oparta na dialogu między obywatelami, naukowcami i innymi zainteresowanymi stronami. Miasta powinny wspierać kształcenie obywateli, podnoszenie kwalifikacji, ułatwiać dostęp do osiągnięć naukowych. Tylko świadomi i wykształceni obywatele będą mogli wpływać na jakość podejmowanych decyzji odnoszących się do nauki i technologii.
Europejskie Miasto Kultury Naukowejumożliwia szeroki dostęp do wiedzy naukowej, udostępnia miejsca gdzie możliwa jest interakcja i wymiana informacji pomiędzy politykami, światem nauki, biznesu i społeczeństwem. Instytucje naukowe, centra badawcze oraz centra edukacyjne posiadające regionalną, krajową lub międzynarodową markę tworzą odpowiednią infrastrukturę umożliwiającą zaangażowanie w sprawy nauki, a także dialog. Centra nauki, muzea nauki i festiwale nauki uważane są za najważniejsze miejsca, gdzie możliwy jest zarówno udział społeczeństwa w nauce, jak działania społeczne na rzecz rozwoju nauki.
Europejskie Miasto Kultury Naukowej, w celu przygotowania gruntu dla innowacji, udoskonala swe najlepsze praktyki z przeszłości, jest zdolne zarówno do uczenia się jak i korygowania błędnych przyzwyczajeń. Tylko takie miasto może podążać z duchem czasu. W celu zwiększenia swojego potencjału, Europejskie Miasto Kultury Naukowej musi być rozpoznawalne na arenie międzynarodowej.
W nowoczesnych miastach, których władze patrzą w przyszłość, brane jest pod uwagę rosnące znaczenie nauki oraz oczekiwania społeczne na tym polu. Przejawia się to w angażowaniu instytucji naukowych w tworzenie strategii dla rozwoju społecznego, politycznego, miejskiego i kulturowego. Żyjemy w zglobalizowanym i konkurującym ze sobą świecie, a władze miast muszą rozumieć, że inwestowanie w badania naukowe, edukację i innowacje jest kluczowe dla przyciągania i utrzymania talentów.
ELEMENTY EUROPEJSKIEGO MIASTA KULTURY NAUKOWEJ
Mimo iż możliwości i priorytety różnych miast mogą się różnić, to jednak Europejskie Miasto Kultury Naukowej winno spełniać większość z poniższych kryteriów:
Europejskie Miasto Kultury Naukowejinwestuje w naukę, badania i innowacje, co zapewnia mu gospodarczą konkurencyjność, a także stymuluje wzrost gospodarczy, ma wpływ na tworzenie nowych miejsc pracy i gwarantuje funkcjonowanie opieki społecznej. Miasto uznaje, że gospodarcza konkurencyjność wymaga świadomych i zaangażowanych obywateli.
Europejskie Miasto Kultury Naukowej posiada strategiczny i trwały plan działania opracowany na drodze dialogu z politykami, decydentami, naukowcami, przedsiębiorcami, animatorami kultury i obywatelami. Taki plan działania sprzyja bujnemu rozwojowi miasta. Należy go modyfikować i adaptować zgodnie ze zmianami społecznymi.
Wspólnym celem Europejskich Miast Kultury Naukowej jest stworzenie atmosfery, która sprzyja budowaniu podstawy dla interakcji w politycznym procesie decyzyjnym oraz sprzyja zwiększeniu udziału w demokracji. Miasto wspiera i realizuje cele gospodarcze i społeczne Unii Europejskiej zawarte w polityce UE w zakresie nauki i innowacji.
Europejskie Miasto Kultury Naukowejpromuje obecność nauki w życiu społecznym oraz zachęca społeczeństwo do aktywnego uczestnictwa w nauce dla wspólnego dobra wszystkich mieszkańców. Stała, interdyscyplinarna wymiana między naukowcami, politykami i społeczeństwem tworzy zaufanie do nauki, stanowiąc podstawowy warunek rozwoju, co w konsekwencji przyczynia się do przyciągania i wspierania młodych talentów, naukowców i inwestorów.
EUROPEJSKIE MIASTO KULTURY NAUKOWEJ I EUROPA
Miasta, to struktury złożone. Nie ma też dwóch takich samych miast. Mimo, że miasta często konkurują ze sobą w walce o zasoby, talenty oraz inwestycje gospodarcze czy kulturalne, to jednak mogą współpracować na wiele sposobów. Mogą dzielić się wiedzą i dobrymi pomysłami dając korzyści wszystkim współpracującym miastom i regionom. W ten sposóbEuropejskie Miasto Kultury Naukowej ma swój wkład w realizacji ideału inteligentnego, trwałego i integracyjnego społeczeństwa europejskiego.
Deklaracja PLACES wzywa do tego, by polityczni przedstawiciele Europejskich Miast Kultury Naukowej potwierdzili istotną rolę nauki w budowaniu silnych miast i regionów w Europie. Politycy mają tu decydująca rolę do odegrania. Miasto może się bujnie rozwijać jedynie wtedy, gdy kultura naukowa stanowi integralną część koncepcji rozwoju miasta.
Mimo iż Europejskie Miasto Kultury Naukowej funkcjonuje na bazie inicjatyw i działań oddolnych to jednak musi być wspierane przez politykę i działania na poziomie europejskim.Miasta Kultury Naukowej oczekują długofalowego wsparcia na poziomie regionalnym, krajowym i europejskim, aby mogły utrzymać sieć efektywnych kontaktów dla wymiany najlepszych praktyk, aby mogły w pełni wykorzystać możliwość wzajemnego uczenia się, a także kontynuować dialog społeczny wspomagający proces integracji europejskiej i kształtowania tożsamości europejskiej na poziomie lokalnym. W celu wzmocnienia europejskiego wymiaru kultury naukowej wybitne osiągnięcia europejskich miast muszą być doceniane i wyróżniane europejskimi nagrodami, a współpraca i wymiana doświadczeń pomiędzy miastami powinna być finansowana.
Brema, marzec 2014
Tłumaczenie z języka angielskiego: Barbara Cader-Sroka, Kazimierz Orzechowski